ورود اعضاء
۱۴۰۳ جمعه ۱۰ فروردين
كتابهاي داستان
چه كتابهايي براي فرزندان مان بخوانيم؟( قسمت سوم)
در كتاب هاي داستان ما دو نكته مهم آسيب شناسي وجود دارد؛ يك سري از داستان هاي ما ارتباطي با زندگي شهري ندارند، يعني وقايع در يك سرزمين كهن افسانه اي يا در يك دشت در يك كوهستان يا جنگلي اتفاق مي افتد و بچه ها با نهادهاي زندگي شهري آشنا نمي شوند. در نتيجه درقصه هايي كه خيلي از بچه ها ي ما مي خوانند مثل شنگول و منگول، سه بچه خوك و شنل قرمزي خطري كه بچه هاي ما را تهديد مي كند شخصيتي به نام آقا گرگه است. قطعا اين قصه نمادين است.

در كتاب هاي داستان ما دو نكته مهم آسيب شناسي وجود دارد؛ يك سري از داستان هاي ما ارتباطي با زندگي شهري ندارند، يعني وقايع در يك سرزمين كهن افسانه اي يا در يك دشت در يك كوهستان يا جنگلي اتفاق مي افتد و بچه ها با نهادهاي زندگي شهري آشنا نمي شوند. در نتيجه درقصه هايي كه خيلي از بچه ها ي ما مي خوانند مثل شنگول و منگول، سه بچه خوك و شنل قرمزي خطري كه بچه هاي ما را تهديد مي كند شخصيتي به نام آقا گرگه است. قطعا اين قصه نمادين است. همه ما مي دانيم آقاي گرگ يعني خطر نه اينكه لزوماً جانوري به اسم گرگ. اما مسئله اين است كه آيا بچه هاي ما هم متوجه مي شوند كه اقا گرگه يعني همان خطر بطور عام؟ جواب منفي است. #ژان_پياژه يكي از بزرگترين نظريه پردازهاي رشد و تفكر كودك معتقد است ذهن كودكان تا سن 5 و 6 سالگي در مرحله پيش عملياتي است. در اين مرحله بچه ها نگاهشان به روايت ها و قصه ها كاملا نگاه عيني است و نگاه انتزاعي ندارند. بنابراين بچه ها در اين قصه ها فقط خود گرگ را مي بينند و نمي توانند مفهوم نمادين آن يعني خطر را درك كنند. در نتيجه تعريف كردن اين قصه ها براي بچه و خواندن اين كتاب ها به جز اينكه ترس از جانوران را در آنها ايجاد كند كه اساسا آن جانوران در زندگي ما در دسترس هم نيستند، هيچ ثمري ندارد. قصه هايي كه براي بچه هاي شهر نشين ساخته مي شود بايد از كودكي آنها را با خطرات و نهادهاي زندگي شهري آشنا كند. مثل خطر انفجار گاز شهري و نهاد آتش نشاني. در چه مواقعي كودك قصه از آتش نشاني كمك مي خواهد. چه كمكي دريافت مي كند. يا مثل آشنايي با وظايف پليس. بچه ها بايد آشنا شوند كه چه مواقعي بايد از پليس كمك بگيرند و...و يا  نهادهايي مثل بيمه. هنوز خيلي از مردم با نهادهايي مثل بيمه مأنوس نيستند براي اينكه ازكودكي با آن آشنا نشده اند. اينكه بيمه چه كمكي مي تواند در جبران خسارت ها به ما بكند اين چيزي است كه در قصه هاي كودكي كه در شهر زندگي مي كند بايد گنجانده شود. به جاي گرگ و ببر و اژدها و ديو بايد با خطرهاي واقعي زندگي مواجه شوند. ما بالاترين آمار مرگ و مير را در تصادفات رانندگي داريم. بايد در داستان هايمان به كودكان اصول درست ايمني در عبور و مرور شهري را آموزش بدهيم. دوره كودكي دوره شكل گيري مغز است يعني مغز ما ياد مي گيرد به چه چيزهايي توجه نشان بدهد و به چه چيزهايي كمتر توجه نشان بدهد. براي كودكان ما اغلب در قصه ها اينكه چقدر تصادفات رانندگي خطرناك است و چقدر مي تواند در زندگي شان تأثير بگذارد ترسيم نمي شود بلكه عمدتا درباره خطراتي صحبت مي شود كه نمادين هستند و هيچ وقت براي آنها اتفاق نمي افتد كه در راه خانه مادر بزرگ گرگ بخواهد آنها را بخورد. حتما براي يك فرد بزرگسال كه #هفت_خوان_رستم را مي خواند درك نمادين جنگ رستم با ديو سفيد يا همان جهاد با  نفس دون قابل درك باشد اما يك كودك كه درمرحله عيني است هيچ وقت نمي تواندآن را درك كند و فكر مي كند رستم با يك ديو واقعي جنگيده است. بنابراين قصه هاي كودكان بايد ملموس و عيني باشند و درباره مسائل واقعي زندگي و استفاده از مفاهيم نمادين براي بچه ها تا سال هاي آخر دبستان خيلي زوداست. بخش زيادي از قصه هاي ما هم دچار اين مسأله هستند كه  قهرمان و ضد قهرمان دارند. بايد در داستان بچه ها به اين موضوع توجه كنيم كه هيچ كدام از شخصيت ها قهرمان و ضد قهرمان نباشند. بلكه هر كدام از شخصيت ها درجاتي از درستي، موفقيت و شكست، ناداني و كج تابي داشته باشند كه با تعامل و گفت وگو متوجه مسائل شان مي شوند به جاي اينكه در قصه قهرمان ما همه خوبي ها را داشته باشد و ضد قهرمان هم همه بدي ها را. اين قصه ها باعث مي شوند كه دوگانه بيني در زندگي روزمره مان جاري شود و طبيعتا نتيجه اش اين است كه من هميشه قهرمان باشم و بي عيب و در عوض كسي كه مقابل من است ضد قهرمان باشد و مستوجب هر نوع عذاب! اين باور كه هميشه حق با من است چه در رانندگي چه در  مسائل خانوادگي و چه درمسائل كلان اجتماعي نتيجه ي قصه هايي است كه يك سمت آن همه حق و سپيدي ست و سمت مقابل همه باطل و سياهي.

بايد به اين آفت ها توجه كنيم كه اين جنبه ها در داستان رعايت شود.
تاریخ:
1396/11/23
تعداد بازدید:
135
منبع:
دكترمحمدرضاسرگلزايي_روانپزشك
امتیازدهی
میانگین امتیازها:0 تعداد کل امتیازها:0
مشاهده نظرات (تعداد نظرات 0)

ارسال نظرات
نام
آدرس پست الکترونیکی شما
شماره تلفن
توضیحات
تغییر کد امنیتی
کد امنیت
Powered by DorsaPortal